Jako pierwsza w Europie i druga na świecie Ustawa Rządowa stanowiła dowód głębokiego patriotyzmu oraz zrozumienia spraw obywatelskich i społecznych
Uchwalona w 1791 r. przez Sejm Królestwa Polskiego i Wielkiego Księstwa Litewskiego ustawa przyjmowała monteskiuszowski podział władz na prawodawczą, wykonawczą i sądowniczą, a także znosiła m.in. liberum veto, konfederacje i wolną elekcję.
Słowa Preambuły Ustawy Rządowej z 3 maja 1791r. brzmiały „(…) wolni od hańbiących obcej przemocy nakazów, ceniąc drożej nad życie, nad szczęśliwość osobistą, egzystencję polityczną, niepodległość zewnętrzną i wolność wewnętrzną narodu, którego los w ręce nasze jest powierzony, chcąc oraz na błogosławieństwo, na wdzięczność współczesnych i przyszłych pokoleń zasłużyć, mimo przeszkód, które w nas namiętności sprawować mogą dla dobra powszechnego, dla ugruntowania wolności, dla ocalenia Ojczyzny naszej i jej granic z największą stałością ducha, niniejszą konstytucję uchwalamy (…)”
Konstytucja 3 Maja, wprawdzie nie zapobiegła 123 latom niewoli, ale stała się punktem odniesienia w czasach, kiedy tak trudne było zachowanie polskiej tożsamości i suwerenności.
